Dịch chú và đối chiếu các bản khác nhau về Dị Bộ Tông Luân Luận

Nói đến tư tưởng Phật giáo Ấn Độ là nói đến 3 thời kỳ mang tư tưởng khác nhau của Phật giáo Ấn Độ được phát triển theo trật tự từ Nguyên thủy đến Bộ phái, từ Bộ phái đến Đại thừa. Điều đó nói lên hai vấn đề quan trọng: 1.Phật giáo Ấn Độ không phải chỉ có Phật giáo Nguyên thủy hay Phật giáo Đại thừa mà bao gồm 3 thời kỳ tư tưởng khác nhau này; 2. Quá trình phát triển tư tưởng của Phật giáo Nguyên thủy đến Bộ phái, rồi từ Bộ phái đến Đại thừa. Do vậy việc tìm hiểu tư tưởng Phật giáo Ấn Độ cần chú ý đến quy luật phát triển của nó. Trong việc tìm hiểu quá trình phát triển tư tưởng Phật giáo, những tác phẩm: “Dị Bộ Tông Luân Luận” của Thế Hữu trong Hán tạng, “Dị Bộ Tông Tinh Thích” của Bạt Tì Đa (Bhavya) hay “Dị Bộ Thuyết Tập” của Điều Phục thiên (Vinitadeva trong Tạng ngữ, “Kathavatthu” trong Pali tạng là những tác phẩm cơ bản giúp chúng ta tìm hiểu quá trình phát triển tư tưởng Phật giáo Ấn Độ. Bản “Dịch Chú và đối chiếu các bản khác nhau về Dị Bộ Tông Luân Luận” này là bản tập hợp các dịch bản khác nhau về Dị Bộ trong nguồn tư liệu Hán tạng và Tây tạng, với nội dung trình bày về quá trình phân chia các bộ phái Phật giáo ở Ấn Độ, đã được dịch sang tiếng Việt. Trong đó, bản dịch của Huyền Trang tôi đã thêm phần chú thích để dễ hiểu hơn. Hai bản: “Dị Bộ Tông Tinh Thích” của Bạt-tì-da và “Dị Bộ Thuyết Tập” của Điều Phục Thiên do Giáo sư Nguyên Hồng chuyển ngữ từ tiếng Nhật sang Việt. Riêng bản dịch bằng tiếng Tây Tạng với tên “Gshun-Lugs-kyi Bye-BragbKod-pahi hKhor-Lo” (Dị Tông nghĩa tập luân Luận) của Thế Hữu (Vasumitra), cho đến nay chưa tìm được người chuyển sang Việt ngữ. Lần tái bản này chỉ chỉnh sữa vài chổ MỤC LỤC Lời nói đầu Tổng luận DỊ B